Unieważnienie postępowania o udzielenie zamówienia w dobie pandemii SARS-CoV-2

Przepis artykuł 93 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. – Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2019 r. poz. 1843 ze zm.), dalej p.z.p., przewiduje szereg przesłanek umożliwiających unieważnienie przez Zamawiającego postępowania o udzielenie zamówienia. Nie sposób jednak doszukać się wśród nich przesłanki wprost określającej możliwość unieważnienia postępowania z powodu ogłoszenia stanu epidemii.

Zgodnie jednak z art. 93 ust. 1 pkt 6 p.z.p. zamawiający unieważnia postępowania o udzielenie zamówienia, jeżeli wystąpiła istotna zmiana okoliczności powodująca, że prowadzenie postępowania lub wykonanie zamówienia nie leży w interesie publicznym, czego nie można było wcześniej przewidzieć. Dokonując odpowiedniego wykazania wpływu pandemii lub rozwiązań wprowadzanych w celu jej zwalczenia, zamawiający może uwolnić się od postępowania, które w obliczu epidemii straciło rację bytu.

Ustawodawca we wskazanym przepisie nie doprecyzowuje, jak interes publiczny należy rozumieć. Próżno także szukać definicji interesu publicznego, zdatnej do użycia w przywołanym kontekście, w innych aktach prawnych. Wobec braku legalnych definicji należy sięgnąć do orzecznictwa  w tym zakresie. Pojęcie interesu publicznego w wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 9 listopada 2010 roku (sygn. akt K 13/07) zostało  uznane za niedookreślone. W wyroku tym wskazano, że na gruncie stosowania prawa funkcja klauzuli interesu publicznego sprowadza się do wyposażenia decydującego w możliwości reagowania na sytuacje faktyczne doniosłe prawnie, społecznie i gospodarczo, niemieszczące się w ramach oceny typowych jednostkowych stanów faktycznych.

Przyjęcie wskazanego rozumienia  pojęcia interesu publicznego na gruncie p.z.p. wynika z faktu powoływanie się na takie właśnie rozumienie przez KIO (np. Wyrok Krajowej Izby Odwoławczej z dnia 13 maja 2019 r. KIO 764/19).

Interesem publicznym jest interes określonej grupy (społeczności, wspólnoty) odpowiadający potrzebom odczuwanym przez członków grupy – często jako reakcja na pojawiające się lub choćby tylko możliwe zagrożenia albo też artykułowanym przez organ publiczny
w ramach jego kompetencji formalnych. Konkretyzacja tego interesu następuje zatem albo «oddolnie», albo też jest on kształtowany i wyrażany przez organ państwa, który prowadzi jego politykę w danej dziedzinie
(Red.: S. Włodyka, Prawo handlowe – część ogólna. Tom 1, Wydawnictwo: C.H. Beck, wyd. 2009 r., s. 296).

Przepis art. 93 ust. 1 pkt 6 p.z.p. ma zastosowanie do takich sytuacji, kiedy to na skutek nadzwyczajnych okoliczności prowadzenie postępowania/wykonanie zamówienia stało się niecelowe lub wiązałoby się z wyrządzeniem szkody w mieniu publicznym. Prawa i interesy wykonawcy podlegają ochronie o tyle, o ile nie godzą w interes publiczny. Kontynuowanie postępowania, które nie leży już w interesie publicznym w pierwotnie opisanym kształcie i zakresie, w efekcie czego udzielenie zamówienia danemu wykonawcy nastąpiłoby ze szkodą dla środków publicznych, którymi dysponuje Zamawiający, czyni zasadnym uznanie prymatu interesu publicznego nad interesem wykonawcy. Przy czym podkreślić należy, że nie chodzi tu wyłącznie o interes danego wykonawcy, lecz o interes jakiegokolwiek wykonawcy, który złożyłby w postępowaniu ofertę najkorzystniejszą i mógłby uzyskać zamówienie (wyrok Krajowej Izby Odwoławczej z dnia 3 lipca 2020 r., sygn. akt: KIO 912/20).

Biorąc powyższe pod uwagę w dobie COVID-19 można oprzeć decyzję o unieważnieniu postępowania o przesłankę przewidzianą art. 93 ust. 1 pkt 6 p.z.p. Rozmiar pandemii, a co ważniejsze, jej wpływ na zmiany legislacyjne, funkcjonowanie zamawiającego, aktywność społeczną uzasadniać może unieważnienie postępowania. Nie należy jednak nadużywać klauzuli interesu publicznego, a stosować ją tylko, gdy prowadzenie postępowania lub wykonanie zamówienia rzeczywiście nie leży w interesie publicznym. Pamiętać należy także, że obok wykazania interesu publicznego, koniecznym jest wykazanie, że okoliczności uzasadniających unieważnienie nie dało się przewidzieć w chwili wszczęcia postępowania.

Opublikowany przez:
Marcin Jóźwiak

Kancelaria Radcy Prawnego