Dopuszczalność przetwarzania zapytań kredytowych w BIK S.A.

Skierowany przez potencjalnego kredytobiorcę wniosek o udzielenie przez bank kredytu stanowi zapytanie kredytowe. Zapytania te gromadzone są w rejestrach Biura Informacji Kredytowej, spółki akcyjnej założonej przez banki i inne instytucje pożyczkowe, której celem jest m.in. gromadzenie, przetwarzanie i udostępnianie informacji stanowiących tajemnicę bankową w zakresie niezbędnym do oceny zdolności kredytowej konsumenta.

Na wstępie przepisu art. 70 ust 1. ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. prawo bankowe (Dz. U. 1997 Nr 140 poz. 939) czytamy, że bank uzależnia przyznanie kredytu od zdolności kredytowej kredytobiorcy. Przez zdolność kredytową rozumie się zdolność do spłaty zaciągniętego kredytu wraz z odsetkami w terminach określonych w umowie.

Przywołanie ustawowej definicji zdolności kredytowej jest istotne, gdyż w dotychczasowej praktyce banków uwidoczniła się tendencja do szerokiego rozumienia wskazanego pojęcia.
Banki dokonując oceny zdolności kredytowej potencjalnego klienta biorą pod uwagę nie tylko dotychczasowe zobowiązania kredytowe, ale także zapytania. Liczba zapytań kredytowych wskazanych w raporcie BIK S.A. wpływa na ocenę zdolności kredytowej potencjalnego kredytobiorcy, tzw. „scoring”. W skrócie można ująć to w ten sposób, że im większa liczba zapytań, tym gorszy scoring.

Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 27.08.2019 r. o sygn. I OSK 2567/17, dostępnym pod linkiem http://orzeczenia.nsa.gov.pl/doc/F08815D344, wychodzi na przeciw osobom zainteresowanym wykreśleniem zapytań kredytowych z BIK S.A. W przywołanym wyroku NSA przesądza o braku podstaw prawnych przetwarzania danych osobowych w postaci zapytań kredytowych w przypadku, gdy do zawarcia umowy kredytowej nie doszło.

We wskazanym wyroku czytamy, że „oczywiste jest, że skoro banki dysponują bazą danych osób ubiegających się w przeszłości o uzyskanie kredytu to badają też jej przydatność dla własnych celów i wyciągają z tego określone wnioski tym niemniej nie legalizuje to jeszcze dalszego przetwarzania pozyskanych danych.” NSA w dalszej części uzasadnienia wyroku wskazuje, że „niedopuszczalne jest przetwarzanie danych osobowych na przyszłość, a także na potrzeby budowy oceny zdolności kredytowej innych podmiotów, jeżeli nie można zrekonstruować wyraźnej podstawy prawnej takich działań”. W NSA „wątpliwości budzi jedynie ich dalsze przetwarzanie po dokonaniu oceny zdolności kredytowej i analizie ryzyka kredytowego w sytuacji gdy ocena ta i analiza nie spowodowały zawarcia umowy kredytowej (…) Celem oceny zdolności kredytowej i analizy ryzyka kredytowego w odniesieniu do konkretnego klienta jest bowiem zawarcie umowy kredytowej na określonych warunkach. Skoro do niej nie dochodzi wskutek tej czynności banku to nie ma podstaw prawnych do dalszego ich przechowywania”.

Opisany wyrok w sposób kategoryczny odmawia prawa bankom do przetwarzania danych osobowych w postaci zapytań kredytowych w przypadku niezawarcia umowy. Niestety dotychczas nie wpłynął on na praktykę banków, polegającą na zamieszczaniu w BIK informacji o skierowanych przez klientów zapytaniach kredytowych.

Profesjonalnie zajmujemy się wykreślaniem zapytań kredytowych z rejestru BIK.

Zapraszamy do kontaktu.